1918 Rus sald?r?s? sonras? y?k?lan ve daha sonra ilgisizlik ve yap?lan tahribat dolay?s?yla toprak alt?nda kal?nt?lar? kalan eski Van ?ehri'nin kaz? çal??malar?nda Türkiye'nin 12 üniversitesinden 46 bilim adam? görev al?yor. Do?u Anadolu Kalk?nma Ajans? (DAKA), Do?u Anadolu Projesi (DAP), Van Müzesi ile Kültür Turizm Müdürlükleri taraf?ndan desteklenen 'Eski Van ?ehri' projesi için yap?lan çal??malar Kültür Bakanl???'n?n izniyle 7 y?ld?r sürdürülüyor. Bu y?l 3 aydan beridir sürdürülen  kaz? çal??malar?nda ise, 80 i?çi görev yap?yor.

KAMU B?NALARI ORTAYA ÇIKARILDI

?stanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Van Bölgesi Tarih ve Arkeoloji Ara?t?rma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Konyar ba?kanl??nda sürdürülen kaz? çal??malar?nda 800 y?ll?k Van ?ehrinde 100 y?ll?k kamu binalar?, Zaptiye Karakolu, Tekalifi Harbiye binas?, Maarrif dükkanlar ve Adliye binalar? gün yüzüne ç?kar?ld?. Kaz?lar s?ras?nda ortaya ç?kar?lan yeni eserler, kaz? ekibini de heyecanland?r?yor. Van'?n 5 bin y?ll?k tarihinin ara?t?r?ld???n? söyleyen Doç. Dr. Konyar ?öyle konu?tu:

"?stanbul Üniversitesi ad?na eski Van ?ehrinde yürüttü?ümüz kaz? çal??malar?na bu y?l DAP ve DAKA da destekliyor.Çal??malar ayn? zamanda Van Kültür ve Turizm, Van Müzesi Müdürlükleri taraf?ndan da destekleniyor. DAKA'n?n eski Van ?ehri ile ilgili bir canland?rma projesi var. Burada özellikle 19.yüzy?l?n ortalar?ndan kalma kent dokusuna ait kamusal alanlar ortaya ç?k?yor. Ba??? dükkanlar?, kamuya ait yap?lm?? binalar, özellikle 1. Dünya Sava?? öncesi halktan baz? kesimlerden toplanan yiyecek, içecek ve çe?itli maddelerin depo olarak kulland??? alanlar. Bunlar? da orduya yard?m için yap?lm?? ve günümüzde seferberlik gibi dü?ünebilirsiniz. Buralardaki buluntularda ayakkab?s?ndan tutun ilac?na kadar, kuma??na kadar bir çok yelpazeden ürün gruplar? var. As?l bir di?er önemli binam?z da dönemin Zaptiye Karakolu. Yani günümüz Jandarma karakolu olarak nitelendirebiliriz. O da ayakta ve ortaya ç?kar?ld?. Art?k binalar?n niteliklerini de belirleyerek ortaya ç?karmaya çal???yoruz. Van ?ehri yakla??k 800 y?ll?k bir ?ehir. 1.Dünya sava?? sürecinde 1915-1918 aras? tahrip olmu? alanlar? da ortaya ç?kar?yoruz. Burada çok talihsiz olaylar ya?and?. Fakat biz arkeologlar?, ?ansl? k?lan bir çok yap?n?n, buluntunun bozulmam?? ?ekilde günümüze ula?mas?d?r. Bu da 19. yüzy?l?n ya?am tarz?n?, kent dokusunu çok da fazla tahrip edilmeden günümüze ta??yor. Bu a?amada DAKA'n?n yapt??? destek çok önemli.?lk defa DAKA böyle bir projeye imza at?yor. Büyük çapl?  bir proje."

AN?MASYON F?LM? HAZIRLANIP B?NALAR AYA?A KALDIRILACAK

Projenin bir çok ayr?nt?s?n?n belirlendi?ini, 5-6 aya kadar tamamen netli?e kavu?aca??n?, bütün alanlar? görmek için bir animasyon filminin de haz?rland???n? belirten Doç. Dr. Konyar, "Bu film çerçevesinde bir strateji belirlenecek.?u anda fizibilite çal??malar? yap?l?yor. Çünkü bölgenin sosyolojik ve ekonomik fizibilitesi belirlenip, böyle bir i?e kalk??mak gerekiyor. Alt yap? çal??malar? çözülmeden, binalar?n aya?a kald?r?lmas? uygun olmad??? dü?ünülüyor" dedi.

YA?AM ALANLARINA DÖNÜ?TÜRÜLMEL?

Doç. Dr. Konyar, iklim ?artlar?na göre bu çal??malar?n bir ay daha devam edece?ini, alandaki binalar?n nas?l aya?a kald?r?laca?? ile ilgili bilim adamlar? ile görü?ülüp bu yönde çal??malar?n? sürdüreceklerini de söyledi. Doç. Dr. Konyar, "Proje çerçevesinde 19. Yüzy?l'a ait oldu?u de?erlendirilen ta? temelli, kerpi? binalar. Bunlar iki katl? baz?lar? cumbal?. Eski Van mimarini yans?tan düz daml? evler. Zaten kent dokusu çok fazla ayakta. Görülebilir ve her iki taraf?nda çok ta?l? kald?r?mlar var. Bu ta?lar?n ortas?nda omurgal? yollar var. As?l mesele bu binalar?n i?levlendirilmesi. Yani bu binalar yap?ld?ktan sonra bo? kalmamas? gerekiyor.Ya?anan alanlara dönü?türülmesi gerekiyor. O noktada baz? mevzuat, yönetmenlikler var" diye konu?tu.